Her kurum için, vermekte olduğu hizmeti herhangi bir nedenden dolayı veremez duruma gelmek çok ciddi sorunlar doğurur. Bu nedenle, olası sorunları planlayıp, tedbirleri önceden almak gerekmektedir.
Olası sorunları planlama işlemine ‘İş Sürekliliği Planlama’ (Business Continuity Planning) denir. Bu planlama aşamasında, öncelikle, olası tehditler ve riskler belirlenip, yine bu risklerin gerçekleşme ihtimalleri ve etkileri incelenerek, alınması gereken önlemler tespit edilir.
Risklerin incelenmesi tüm risklerin sıfırlanacağı anlamına gelmez. Maliyetleri incelenerek bazı riskler kabullenilir veya minimize edilir.
İş Sürekliliği Planlama’nın aşamalarından biri de “Felaket Kurtarma Planlaması”dır. Felaket Kurtarma, bir şekilde kurum sistemlerinin çalışamaz hale gelmesi durumlarında, sistemlerin tekrar çalışır hale getirilmesi için atılması gereken adımları belirleyerek alt yapıyı planlar.
Bilişim Teknolojileri tarafından bakıldığında, Felaket Kurtarma, kurum BT sistemlerinden hayati olanların çalışır tutulması veya kısa sürede çalışır hale getirilmesini amaçlar.
Bunun için öncelikle kurum BT yazılım ve donanım sistemlerinin önem bakımından derecelendirilmesi yapılır.
Sistemlerin maksimum ne kadar süre kapalı kalabileceği belirlenir. Bunun sağlıklı bir şekilde yapılması Felaket Kurtarma sisteminin maliyetleri açısından çok önemlidir. Bu çalışma sonucunda şuna benzer bir tablo oluşturulur:
Felaket Kurtarma Planı için bir Felaket Kurtarma Merkezi planlanır. Merkez sistem odasında sistemlerin başına bir sıkıntı geldiğinde, acil süreçler bu Felaket Kurtarma Merkezinde yapılır.
Felaket Kurtarma Merkezinin yapılandırılmasında acil ihtiyaçlar ve veriler göz önünde tutulur. Buna göre gerekli donanım ve bağlantı teknolojisi belirlenir.
Felaket Kurtarma Planında kullanılan farklı teknolojiler vardır. Bu planlama, kurumun var olan teknik altyapısına göre değişir. Kullanılan sunucu işletim sistemleri, uygulamalara göre farklı çözümler kullanabilir. Temel olarak kullanılan bazı teknolojiler şunlardır:
Sanallaştırma: Sunucuların donanım-bağımsız olmasını sağlamaktadır.
Cluster Çözümleri: Bir sistemin bir benzerinin de farklı bir sistemde çalışmasını sağlayan çözümlerdir.
Storage Replikasyon: Depolama üniteleri arasında verilerin birebir kopyalanmasını sağlayan çözümlerdir.
Backup (Yedekleme) Çözümleri: Verilerin bir yedeğinin saklanıp gerektiğinde tekrardan alınmasını sağlayan çözümlerdir.
Bağlantı Çözümleri :. Verilerin Felaket Kurtarma merkezine sağlıklı bir şekilde aktarılabilmesi için uzak lokasyon bağlantı teknolojileri kullanılır. Bunun için Felaket Kurtarma Merkezi’nin yerine göre fiber, Noktadan-noktaya MetroEthernet, Noktadan-noktaya g.shdsl, VPN ve GSM üzerinden APN vb. teknolojiler kullanılabilir
Özet olarak, Felaket Kurtarma sistemleri, kurumun var olan BT altyapısı ve Felaket Kurtarma Merkezi’nin yerine göre şekillendirilir.
Genel olarak birçok Felaket kurtarma merkezi şu ürünleri içerir:
Sunucu ve Aktif Cihaz kabini ve kablolaması
Sunucu ve Depolama Ünitesi
Güvenlik Duvarı Cihazı
Ağ Anahtarlama (switch) ve Bağlantı (modem) Cihazları
Veri Tabanı Sunucusu
Uygulama Sunucuları
Felaket Anında Bir Gün İçinde Çalıştırılması Gereken Sistemler
• Active Directory
• Veri Tabanı Sunucu
• Uygulama Sunucu
• Terminal Sunucu
• Muhasebe Yazılımı
• İnternet Erişimi Mail Sunucu
Felaket Anında Bir Hafta İçinde Çalıştırılması Gereken Sistemler
• Doküman Yönetim Sistemi
• İnsan Kaynakları Sistemi
• Antivirüs ve Windows Güncelleme Sunucu
• SSL – VPN Sistemi
• Fax Sunucu
• Anti – Spam Sistemi
Felaket Anında 30 Gün İçinde Çalıştırılması Gereken Sistemler
• Ağ İzleme Sistemi
• Arşiv Sistemi
Depolama Çözümleri
Depolama sistemleri verilerin sağlıklı bir şekilde kaydedilmesini, erişilmesini ve yönetilmesini sağlayan sistemlerdir. Dünya üzerinde disk kapasitelerinin de artması ve depolama ihtiyaçlarının artması nedeniyle kullanılan depolama alanları sürekli artmaktadır. 2008 yılından beri data kapasitesindeki yıllık artış %43ün üstündedir.
Depolama Sistemlerinde kullanılan teknolojiler şunlardır.
• DAS : Direct Attached Storage
• SAN : Storage Area Network
• NAS : Network Attached Storage
Bu depolama sistemleri diskleri yedekli ve paylaşımlı bir şekilde sunuculara sunar. Disk bozulma arızalarına karşı RAID teknolojisi kullanılmaktadır. Bu teknoloji ile bir veya birkaç diskin arızalanması durumunda bile verilerin kaybolmaması sağlanır.
Depolama sistemleri sunucuların performansını en fazla etkileyen sistemlerdir. Sunucular için dar boğaz disk performansıdır yani. Depolama sistemlerindeki disklerin hızları da performans için çok önemlidir. SCSI 15000 devir diskler ve SSD disklerin performansları yüksektir ama fiyatları da oldukça pahalıdır. Bu nedenle fiyatları nedeniyle SATA2 diskler kullanılmaktadır.
DAS
Bir Server’a tahsis edilen Storage Sistemidir. Storage sistemi Server içinde veya yanı başındadır. Genellikle SCSI Harici bir kablo ile bağlıdır. Birçok kısıtlamaları nedeniyle günümüzde çok kullanılmamaktadır: Kapasite artırımı Server’ın ve Servislerin durması Manasına gelir. Kapasite planlaması zordur. Ayrıca mesafeler çok sınırlıdır.
NAS
Ağ üzerinde dosya-tabanlı disk erişim sistemlerine denir. Veri, dosyalar halinde ağ üzerinden taşınır. SMB, CIFS, NFS, FTP, http benzeri teknolojilerle dosyalara erişim sağlanır. Bildik Ethernet teknolojisi kullanıldığından kolaylıkla çalıştırılabilir, bu da toplam maliyeti düşürür. Kolayca ağa eklenebilir. Bununla beraber, NAS’ın erişim hızı çok yüksek değildir, çünkü veriye erişim genel ağ trafiğine bağlıdır. Trafik zamana ve iş artışına göre değişiklik gösterebileceği için performans ciddi şekilde etkilenebilir.
SAN
Doğrudan sunuculara bağlanan, hızlı veri depolama kapasitesi sunan sistemlere SAN denir. “Fiber Channel” ve “iSCSI” olarak iki farklı teknoloji yaygındır. FC protokolü şu anda 2 ve 4 Gb/s hızı desteklemektedir. SAN’lar ayrıca yükü sunucular arasında dengeleyerek maliyetin düşmesine de katkıda bulunurlar. SAN’ların ölçeklenebilirliği de yüksektir. Yeni kapasite mevcudun yeniden tahsisiyle veya yeni disk ve ağ kaynağı eklenmesiyle kolayca halledilebilir.
SAN’lar esnek ve etkin bir veri depolama sistemi olmasına karşın maliyetlidirler. Bugüne kadar sadece yüksek veri depolama kapasitesi isteyen büyük şirketler için maliyeti katlanılabilir olmuştur.
SAN’ları üstün kılan bazı özellikler:
• ölçeklenebilirlik,
• kaynakların verimli kullanımı,
• kritik verilerin etkin şekilde korunması,
• mevcut veri depolama kapasitesinin kolay ve esnek yönetimi,
• depolamaya has ekstra özellikler (replikasyon, snapshot vs.)
iSCSI; Fiber Channel protokolünden sonra çıkmış yeni bir teknolojidir. iSCSI, SCSI ve IP protokollerini birleştirerek uygun fiyatlı Storage Network’leri sağlar (TCP/IP üzerinden SCSI). Bu sayede mekandan bağımsız data depolama ve erişimi sağlanır. “Internet EngineeringTask Force” (IETF) tarafından geliştirilmiş bir standarttır. Network hızları arttığı için yaygınlaşmaktadır.
iSCSI avantajları:
• Uygun Fiyat
• Ağ teknolojilerini bilen ve yöneten kişi sayısı çok
• Her şirkette mutlaka hazır ağ teknolojileri var
• TCP/IP Güvenilir ve Hatayı giderebilen teknoloji
• Mesafe sınırı yok
• 10Gbit teknolojiler geldi. Hız artacak.
iSCSI dezavantajları:
• FC ye göre hız düşük (1Gb iSCSI< 4GB FC)
• Ağdaki paket gecikmeleri nedeniyle performans yavaşlığı yaşanabiliyor
• Ağ güvenlik zaafları depolama sistemini de etkileyebilir.
Özet olarak günümüzde kullanılabilir teknolojiler şu şekilde ayrılabilir:
• NAS
• iSCSI SAN
• Fiber Channel SAN
Yüksek Performans ihtiyacı olan yerlerde FC SAN sistemleri kullanılmalıdır. Ancak performansı yetiyorsa iSCSI ve NAS çözümleri de kullanılabilir.